بررسی تأثیر چرای مداوم و شدت برداشت بر قطر یقه، تاج پوشش و ارتفاع دو گونه مرتعی bromus tomentellus و ferula haussknekhtii (مطالعه موردی: مراتع سارال استان کردستان)

در بیشتر مراتع کشور، چرای دام با ذوب شدن برف شروع و تا زمان آغاز بارش برف ادامه دارد. به نظر می رسد که این روش سنتی تطابق چندانی با مبانی علم مرتع داری ندارد. این مطالعه با هدف بررسی تأثیر این سیستم چرایی متداول بر برخی از ویژگی های ریخت شناختی گیاهی دو گونه bromus tomentellus و ferula haussknekhtii در طول سال های 89 و 90 در مراتع منطقه سارال استان کردستان انجام شد. قرق 30 ساله ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی و منابع طبیعی سارال به عنوان مرتع شاهد انتخاب شد. در هر یک از این دو سال بخشی همگن با داخل قرق انتخاب و از ورود دام به این بخش ها نیز جلوگیری شد. در مراحل مختلف رویشی اقدام به اندازه گیری ویژگی های ریخت شناختی قطر کوچک و بزرگ یقه، قطر کوچک و بزرگ تاج و ارتفاع 10 پایه از گونه های مذکور شد. برای اندازه گیری شدت برداشت، رویش سالانه تعداد 30 پایه از هر گونه در هر سال قطع و توزین شد. برای تجزیه آماری داده ها از تجزیه مرکّب با طرح پایه کاملاً تصادفی نامتعادل استفاده شد. تمامی مراحل تجزیه داده ها ازجمله مقایسه میانگین آنها به روش دانکن انجام شد. چرای مداوم به میزان 82 درصد به طور معنی داری باعث افزایش قطر یقه و قطر تاج گونه bromus tomentellus شده است، اما ویژگی ارتفاع با توجه به شرایط سال در دو تیمار اصلی چرا و عدم چرا رفتار متفاوتی نشان داد. هر سه پارامتر مورد مطالعه بر روی گونه ferula haussknekhtii بشدت تحت تأثیر چرای مداوم به میزان 86 درصد قرار گرفتند. در این گونه، به طور کلی شرایط سال توانسته است یقه گیاه را بیشتر از دو ویژگی دیگر تحت تأثیر قرار دهد. در هر دو گونه، پایه های چرا نشده بیشتر از پایه های چرا شده توانستند به بارندگی های به موقع واکنش نشان دهند.